De wereld van frames en onrecht vrijspel krijgt

Terwijl sociale media alweer dagen gevuld wordt met interacties over racisme of islamofobie, wat anderen afdoen als Islam kritiek, waar politici zich terecht fel uitspreken tegen antisemitisme, laat een rechterlijke uitspraak op 12 april 2024  te Den Haag gelijk ook zien dat de polarisatie in de samenleving, ondersteunt door de media volop gaande is.

Rechtszaken waar de mogelijke dader een migratie achtergrond kent krijgt snel redelijk wat nationale aandacht als vermeend delict een discriminerende of racistische aanleiding lijkt te kennen. Als degene slachtoffer is, blijft het angstvallig stil. Zowel tijdens de zitting, als bij de uitspraak deze keer, waren naast de verdachte en slachtoffer weinig anderen aanwezig. Dat terwijl het onderwerp van de aanklacht: De hoofddoek, een hijab tot veel gesprekstof leidt in de Nederlandse samenleving en politiek.

Deze rechtszaak, een geluid niet bij een ander brengen. Een ander hoort het niet, een ander weet het niet. Daar tegenover een ander geluid dat wel gehoord wordt. Het geluid, het verhaal dat leidend wordt en daarmee gelooft wordt en de waarheid wordt. De hijab als onderdrukking, beperking van vrijheid is een verhaal dat wel aanwezig is. Een frame waar veel niet moslims in geloven. Men hoort het tenslotte keer op keer opnieuw. Of dat proces in alle gevallen bewust gebeurd? Nee, als vanuit de geschiedenis een frame is opgebouwd ontstaat ook het mechanisme dat het andere geluid niet gehoord wordt, daar het niet herkend, niet erkend, niet vertrouwt wordt.

Deze rechtszaak waar de rechter heeft aangegeven dat de verdachte bewust een strafbare belediging en mishandeling heeft uitgevoerd (bewijs vanuit getuigen en camerabeelden). Waar bewust een moslima vanwege haar religie is beledigt, heeft geen aandacht in de media gekregen, geen reacties van politici en de samenleving leeft nog steeds met het beeld dat moslims niet worden aangevallen, maar de daders zijn van aanslagen. Dat terwijl vanuit een andere frame er enorm veel aandacht is voor de hijab en moslims. Het zou een onderwerp kunnen (moeten) zijn.

De reactie van Iran op een aanval op hun ambassade door Israël wordt door Westerse politici veroordeelt. Iran was gewaarschuwd niet te reageren op de aanval van Israël. De politici die hierbij negeren dat Israël al maanden (en langer) aanvallen pleegt op andermans grondgebied. Al diverse doden, inclusief hoog geplaatsen op hun lijst hebben staan. Ondanks dat ontvangt Iran een waarschuwing dat zij zich niet mogen verdedigen. Okay, zo wordt het niet genoemd. Alleen krijgt men wel een waarschuwing om Israël niet aan te vallen.

De bezetting van Israël, niet alleen op eigen grondgebied met de concentratiekamp Gaza, de West Bank en oost Jeruzalem kent ook vele frames. Hoeveel mensen zijn zich bewust van de bezetting in Zuid Libanon door Israël of de Golanhoogten in Syrië. Erkende bezetting door de VS, maar kent vele resoluties en veroordelingen van elders. De aanvallen van Israël op deze gebieden gaan dan ook niet over Hezbollah dat aanvalt, maar Israël dat de bezetting verdedigt. Een bezetting waar al vele kolonisten al jaren woonachtig zijn.

Frames kent vele methodes. Uitsluiting is daar één van. De filosoof Foucault heeft daar een mooie orde in opgemaakt. Zoals het verbod, te herkennen in een taboe. Daar kan je of mag je niet over spreken. Een feitelijk verbod spreekt Foucault niet over, dat ging mogelijk voorbij zijn voorstellingsvermogen in de jaren tachtig vorige eeuw. Een verbod zoals de conferenties deze week in Berlijn is gebeurd, kan dat gebeuren in een democratie? Een conferentie dat verboden werd en sprekers een ban kregen om het land te betreden. Met het gebod ook niets online te publiceren.

Ander uitsluitingsmechanisme is de rede en de waanzin en de tegenstelling tussen waar en niet waar. ‘Waarom zou je naar moslims luisteren? Ken je Takiya, ze liegen toch altijd. De Westerling is de verstandige en eerlijke, beschaafde persoon’. Ander deel is dat het handig is om de rede in twijfel te brengen, waardoor elk woord, elk voorstel in het waanzinnige pad gelegd wordt. Het pad dat je kan (moet) negeren. Je hoeft er dan ook niet over te spreken. Zoals bij de ooit grootste petitie. Een petitie dat in 2020 in de Tweede Kamer is ingeleverd om daarna direct in de prullenbak te belanden.

Dan de uitsluiting van wat is waar of niet waar. Als de frame je alleen laat horen en zien naargelang het belang van de boodschapper. Wat als een frame een fragment laat zien van de waarheid vanuit het belang. ‘Israël wordt aangevallen,’ maar er niet bij vertelt dat Israël al maanden zo niet jaren provoceert en ook zelf aanvallen pleegt. Westerse politici die nu een frame neerleggen vanuit ‘de kwetsbare Israël, in een gevaarlijk Midden Oosten. Gelukkig heeft Israël de aanval overleeft en heeft het laten zien hoe sterk het is.’ Daarbij de werkelijkheid negerend dat de reactie van Iran uren van te voren zichtbaar was. Israël alle tijd had de verdediging af te stellen en zo alle drones en rakketten (op een enkele na) kon neerhalen. Iran is niet gek en wist dat, maar doen alsof zij gek zijn, geen verstand, geen kennis past keurig in de frame.

We leven in de wereld van frames. Mede dankzij sociale media, maar ook bredere kennis vanuit het reizen van burgers (en journalisten). Een veranderde samenleving, met meer burgers met een divers achtergrond, maakt dat de oude en bestaande frames in de verdrukking komen. Een verdediging van het oude is gaande, terwijl de ander ook sterker en zelfstandiger is geworden. De vrouw met een hijab wordt niet onderdrukt. Ze gaat naar de rechter. De Palestijnen komen in verzet, halen de muur neer, vechten terug. Iran, Iran laat weten niet gek te zijn. Laat zien niet alles te accepteren, maar wil ook niet een grote oorlog. De wereld van frames, van narratieven. Nu horen en zien we het, we leren. Een wereld buiten de frame.

Mannen en vrouwen zijn gelijk in Noord Afrika

Voor velen een grote verrassing, maar laat mij jullie verzekeren dat de rechten van mannen en vrouwen in landen als Libië en Tunesië gelijk zijn. Het heeft even geduurd, voordat ik het zag, maar het is echt waar.

Vanuit de hele wereld wordt er gekeken en geoordeeld dat Noord Afrika, het Midden Oosten, binnen de Islam de rechten van vrouwen minder tot niet aanwezig zijn. Alleen wat we vergeten is dat de rechten van de westerse man tegenwoordig ook ondergesneeuwd is, waardoor er ook sprake is van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in het westen. Mannen hebben in het westen minder te zeggen dan vrouwen, minder rechten als vrouwen. Natuurlijk in vrijheid zou alles mogelijk moeten zijn, maar toch …

Libië en Tunesië worden specifiek benoemd, omdat ik over deze 2 landen meer kennis heb en met zekerheid dit durf te zeggen. Toch geloof ik dat zij als landen niet uniek zijn en je in veel meer landen deze gelijkheid tegenkomt.

Libië heeft nog geen nieuwe Grondwet, maar werkt er al enige tijd aan en heeft ook diverse keren aangegeven dat hun Grondwet van 1951 (gemaakt door de Nederlander Adriaan Pelt) als basis dient gebruikt te worden. Tunesië heeft al wel een nieuwe Grondwet, een Grondwet waarin duidelijk wordt aangegeven dat de rechten en plichten van mannen en vrouwen gelijk zijn. Allen wetten waar we vaak als eerste naar kijken als we het hebben over gelijkheid.

Alleen is dit eerlijk? Is er niet meer en nog belangrijker, hoe worden ze nageleefd? In de praktijk zie je dat er nog veel geleerd en veranderd dient te worden voordat je werkelijk kan spreken over gelijkheid. Of het nu gaat over de gelijkheid van salarissen tussen mannen en vrouwen of met betrekking tot de papa’s die zeggen dat ze die of die dag op hun zoon moeten passen. Hoezo moeten zij oppassen? Op wie? Een moeder zorgt en een vader past op?? Hoe worden zij hiervoor betaalt? Een oppasser betaal je toch?

Dit laatste punt brengt dan gelijk de gelijkheid hier in Tunesië en Libië naar voren. Mannen en vrouwen met hun aandacht voor zorg, het uiten van emoties en gevoelens die hier zo sterk gelijk zijn en ook zonder oordeel geuit mogen en kunnen worden. De liefde voor een ouder, voor een kind, voor een nichtje of voor een vriend of vriendin kan geuit worden zonder dat er oordelende gedachten zich elders ontwikkelen. Het gevoel is puur en blijft puur. Bij de personen zelf, maar ook bij de omgeving.
Mannen met een bloem achter de oren of een bloemen-ketting, mannen die hand in hand of gearmd lopen, mannen die op pad zijn met hun kind of vol aandacht zijn met andere kinderen, mannen die foto’s delen van zichzelf met een nicht of neef, mannen die uitgebreid de liefde weergeven van hun ouder(s), gemis van een gestorven ouder, de zorg oppakken voor een ouder of ander ziek familielid, allemaal gewoon en natuurlijk. In Noord Afrika gewoon, dagelijks en veelvuldig voorkomend. In het westen … “hahaha dat zijn dus homo’s.”

Nee, dit zijn geen homo’s. Zitten er mogelijk tussen, maar een hetero man heeft ook gevoel, kent ook emoties. Waarom zou hij ze niet mogen uiten? Waarom zou hij niet mogen laten zien dat hij veel liefde heeft voor zijn ouder, graag de zorg oppakt voor zijn kind om zo dicht bij hem of haar te kunnen zijn? Waarom zou hij niet mogen laten zien dat hij geniet van mooie en lekkere dingen, zoals de geur van een bloem. Waarom kunnen mannen in het westen niet gewoon hun emoties, hun gevoelens tonen? Waarom zijn er in het westen hier direct allerlei oordelen aan verbonden? Waarom deze ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in het westen?

Je hebt geschreven wetten en ongeschreven wetten. Ja er is nog ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in Noord Afrika, maar ook is er een ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in het westen. Hoewel in steeds meer landen de geschreven wetten aangeven dat mannen en vrouwen gelijk zijn is er voor de praktijk nog een lange weg te gaan. Een weg waar aan gewerkt wordt. Alleen hoe zit het met de ongeschreven wetten waarin nog een sterke ongelijkheid tussen man en vrouw is?

Steeds meer wordt duidelijk dat we onbewust, niet negatief bedoelend overal een westerse maatstaaf tegenover zetten of iets goed of fout is. Niet ons de vraag stellen of de intentie, de gedachte, de handeling mogelijk anders is dan wij veronderstellen. Vergeten ons de vraag te stellen of mogelijk de handeling, de aanduiding gebeurd vanuit respect, openheid of gewoon heel simpel vanuit liefde en genegenheid. Misschien, heel misschien zouden we eens kunnen gaan kijken of wij ook niet wat kunnen leren van andere landen, want wat wij als gelijk zien, zien anderen dat ook zo?