Wanneer ‘beschaving’ onder druk staat

Wat is beschaving?
Het gebruiken van een toilet pot of het handen wassen na het toiletteren
Een mens de ruimte geven voor wie hij of zij is of een mens laten leven naar waarden en normen zoals één groep denkt dat goed is?

Vanuit de Westerse samenleving wordt geregeld het argument gebruikt dat ‘de Ander’ niet past in de Westerse samenleving. ‘Hun normen en waarden zijn anders. Ze kennen geen beschaving’. De vraag rijst dan welke normen en waarden hangt men zelf aan? Wat is voor hen beschaving?

Terwijl vanaf de 19^e eeuw het Westen meer en meer zich is gaan richten op ‘overschotten’. Een mogelijkheid om handel te bedrijven. Zichzelf te verrijken. Is er ook een andere wereld. Een wereld waar familie waarden, vrienden, ‘spirit’, van groter belang is dan economische groei. Waarden als respect, delen en geven zijn buiten het Westen niet alleen woorden, maar kom je in de dagelijkse praktijk keer op keer tegen. Vrijheid kent een ander begrip dan in het Westen. Net als in het Westen kent het op dat vlak de nodige uitdagingen. Alleen zijn het niet de uitdagingen die snel vanuit het Westen herkend zullen worden.

Diversiteit en inclusie zijn in Nederland veel besproken woorden. Woorden gekoppeld aan de nodige uitdagingen. Waar racisme meer en meer benoemd wordt. De nodige spanningen oplevert. Kan het ook vieren dat het gezien en benoemd wordt. Daar waar racisme eerder ‘onzichtbaar’ en zeker niet bespreekbaar was, is er nu een beweging gaande. Racisme komt voor in en tussen alle entiteiten. Dat is geen vreemd fenomeen. Wel is de uitdaging groter als één etniciteit een machtspositie bekleed. Een machtspositie dat bewust of onbewust een koers bepaald. Een koers waarbij waarden en normen, een cultuur van een ander vaak genegeerd wordt. Of meer bepalend ‘Dat is geen beschaving’ heeft gekwalificeerd.

Tot op heden bekleed het Westen de machtspositie in de wereld. Een positie waarbij zij bepalend zijn met betrekking tot welke waarden en normen goed en juist zijn. Een contradictie als men bekijkt dat men ook strijd voor diversiteit en inclusie. Ook een contradictie als je in rust in gesprek bent en vraagt wat voor hen van (groot) belang is. Ook daar blijft familie, vrienden, gezondheid belangrijk. Saamhorigheid, zorg voor de ander. Dan op de vraag hoe men dat in de praktijk uitvoert deze zorg en belangrijke waarde blijkt een ander onderwerp te zijn. Het lijkt dat de mens in het Westen meer en meer afstand van zich zelf heeft genomen. Verder van zijn of haar kern is komen te staan.

Is bij beschaving het niet belangrijk dat deze ook in de handeling, in het gedrag naar voren komt? Niet alleen omkleed door een item, maar kan iets kleins in werkelijkheid niet heel groot zijn? Het geven, het delen van respect? De waarde van de ander, ook als degene anders is, een andere mening heeft te respecteren? Te bevragen wat degene bedoeld. Ervan te leren. Leren wil niet zeggen dat je een andere mening aanneemt, maar wel begrip ervoor kan hebben en in elk geval het ‘Andere’ kent. Is dat niet beschaving?

Beschaving, zoals het woord het al aangeeft, is gekoppeld aan schaven. Wordt het niet tijd dat het Westen meer aandacht besteed aan zijn beschaving?

Foto is afkomstig van een serie postcards gemaakt tijdens de Italiaanse kolonisatie (1911 – 1943) in Libië
Titel van de serie is ‘La civilisation Italienne en Tripolitaine’.
Met als onderschrift bij deze foto: ‘Mise à mort de deux Notables indigènes – Les Soldats s’esclaffent’ (‘Twee inheemse notabelen vermoord – de soldaten lachen’)

Juni 2022