Waar de stem van de ‘zwakkere’ wordt genegeerd
Nederland, het land waar ik geboren en opgegroeid ben. Het land met de uitgestrekte groene velden, de vele plassen en meren. Alleen ook het Nederland waar ik naast een bos ben opgegroeid en ik eerst door het bos moest om weer aan de grens van het bos te kunnen genieten van de ruimte. Het plezier van het klimmen in de bomen. Het vallen uit de bomen en het samen voetballen, samen hangen op het veld dat tussen het bos en ons huis lag. Het land waar ik ziekenverzorgster zou worden. Een gezin, kinderen zou hebben. Wat een prachtige en onbezorgde tijd, in een prachtig land.
Nederland, het land van Peace & Justice. Opgroeiend tussen het groen, het water omringt met rust en vrede. Artikel 90 van de Grondwet hoefde ik niet te weten. ‘Het internationaal bevorderen van de rechtsorde’ dat zou men toch zeker wel doen. Hoe kunnen wij anders in zo’n mooie omgeving wonen, dat gunnen we anderen toch ook? Alleen dan jaren later, de wereld blijkt toch anders te zijn dan mij is voorgespiegeld. Mijn waarnemingen blijken niet te kloppen. Niet alleen het groen is niet meer groen, maar ook de rechtsorde blijkt niet nageleefd te worden. De vrede, mijn innerlijke rust is ruw verstoort. Het is stap voor stap verdwenen. Daarvoor in de plaats is een enorme pijn terug gekomen, want dit is toch echt niet het land waar ik mij thuis voel. En nee, dat staat los van mijn droom te kunnen werken in de zorg, eigen gezin en kinderen te hebben ook anders is gelopen. Van het hebben van laten we zeggen 2 kinderen, heb ik tenslotte het gevoel rijk te zijn met miljoenen. Een ander leven dan wat ik had gedacht is niet het probleem, maar onrecht, dat is wel het deel waar ik heel veel moeite mee heb.
Laten we eerlijk zijn, er is geen land waar er geen onrecht plaats vindt. Daarvoor hoeven we niet naar onszelf of naar anderen te kijken. Alleen als ik als buitenstaander naar Nederland kijk. Tracht zoveel mogelijk objectief te kijken naar de presentatie en omgang van Nederland. Zowel in het land, als in relatie met en naar anderen, dan zijn de woorden van Stef Blok in 2018 over Suriname als ‘Failed State’ wel hard, maar ook duidelijk. Harde woorden die niet gingen over Suriname, maar woorden die gingen hoe Nederland naar anderen kijkt en hierover oordeelt. In Nederland is er weinig over deze woorden na gesproken, ook het Omlo rapport eind 2022 gepresenteerd door Buitenlandse Zaken kent niet veel roering. ‘Okay, medewerkers bij Buza zijn racistisch, maar daar gaat men nu een programma op zetten.’
Tot zover is er nog geen woord gesproken over de consequenties van een racistisch departement en dan ook nog op Buitenlandse Zaken. Als men racistisch is, hoe gaat men dan met buitenlandse relaties om? Hoe worden afspraken gemaakt? Hoe hoort men anderen? Hoe is de vertrouwensrelatie naar anderen? Bij het lezen van het Afrika strategie 2023-2032 heb ik dan ook de nodige uitdagingen om dat soort gedachten los te laten. Durf eerlijk en objectief te lezen. Om vervolgens in de 35 tellende pagina’s 56 keer het woord gelijkwaardigheid tegen te komen. Blijkbaar is men de uitdaging aangegaan.
Harde uitlatingen gaan niet alleen over buitenlandse zaken. Je hoort ze ook keer op keer terug binnen Nederland en over Nederlanders. ‘De zwarte Nederlander is de crimineel, de Arabische moslim de terrorist.’ Geluiden die elke keer luider worden met de jaren, maar moeizaam tot verandering leiden. Hoewel diverse in de jaren hun gevoel en ervaring loslieten, werd er niet of nauwelijks naar geluisterd. Eén woord, tegenover vele. Ervaringen van discriminatie, van racisme kreeg in het meest positieve moment het tegen geluid dat men het zich verbeelde. In al andere gevallen werd het geluid genegeerd en bleef er stilte over. Jarenlang hebben (oud) Surinamers, Antilianen zich uitgelaten over onrecht, de ongelijkheid, racistische benadering. Alleen was dat ook een stem dat vervolgens werd uitgesloten. De stem van de nieuwe Nederlander met Turkse, Marokkaanse achtergrond lijkt helemaal geen recht te hebben te spreken. Eerder de gastarbeider, de gast, nu vanuit de koppeling gemaakt naar een religie ‘dat niet thuis hoort in Nederland.’
Alleen waar ik spreek over geluid, zou ik met name moeten spreken over de uitsluiting. Stilte, het negeren. Personen of groepen die naar het lijkt geen spreekrecht hebben. Democratie dat het recht geeft om de meerderheid, de sterke te laten spreken en overige het zwijgen op te leggen. Niet volgens de regels, maar wel volgens de praktijk. Hoewel regelmatig onderzoeken worden gedaan naar de situatie en benodigdheden van minderheden, kent het voornamelijk herhalings-onderzoeken. Als er geluk is een vervolgonderzoek, maar krijgt het niet of nauwelijks een vertaalslag naar het beantwoorden van de behoeften. Minderheden als migranten, armlastige, mindervalide men wordt niet of nauwelijks gehoord. Soms lukt het iemand om gehoord te worden, met daarna de teleurstelling om te merken dat niets met het gehoorde gedaan wordt.
Meest schrijnende stilte kwam nadat de grootste ooit ingediende petitie bij de Tweede Kamer, zo goed als direct in een prullenbak werd gegooid. Een petitie dat vroeg om respect te bevorderen, respect te geven aan wat voor een ander van belang is. Een petitie dat vroeg om respect te beschermen door beledigen strafbaar te maken. Het beledigen van God, het beledigen van Mohamed. In een enkele dag hebben meer dan 124.000 Nederlanders hun handtekening onder deze petitie gezet. Om daarna te vernemen dat hun stem geen waarde kende. Degene dat de petitie in de prullenbak gooiden gaven aan dat de aanvragers geweld goedkeurden, terwijl de eerste regel bij de petitie juist aangaf dat geweld aan alle kanten wordt veroordeelt en de petitie het doel had respect te bevorderen en geweld te voorkomen. Alleen opnieuw werd een groep uitgesloten en hun stem het zwijgen opgelegd.
Sprookjeswereld
Loslaten is mijn uitdaging. Niet het materiele, maar het zien van het geleerde in de laatste jaren. Alleen hoe kan ik loslaten als ik zie dat er zoveel onrecht plaats vindt. Keer op keer individuen, groepen of zelfs naties het zwijgen wordt opgelegd, genegeerd worden. Discriminatie en zeker racisme genormaliseerd lijkt te zijn. Bij het lezen van de columns van Anil Ramdas, nu meer dan 10 jaar terug geschreven … is dat echt waar, 10 jaar?? Waarom lijkt elk verhaal ook vandaag vers, nieuw en actueel te zijn? Hoe kan ik loslaten, als onrecht keer op keer het zwijgen wordt opgelegd.
Ondertussen krijg ik niet alleen het gevoel, maar ook de kennis, de zekerheid dat ik ben opgegroeid in een sprookjes wereld. Als kind opgroeien in een wereld waar een helder goed en kwaad te zien is. Ik niet alleen in de goede wereld leefde, maar ook tot de goede en wijze groep behoor. Heerlijk, zo’n veilige omgeving. Er was wel enige spanning, want ‘het kwade’ was dreigend aanwezig. Met de val van de Berlijnse muur in 1989 was er dan ook overal feest. De wereld was opeens een stuk veiliger.
De wereld op zijn kop, na meer dan 25 jaar gaat de Berlijnse Muur naar beneden. De Muur, dat bij zoveel mensen zoveel weerstand opleverde. Hoe kan je een muur plaatsen, mensen tegen houden? Waarom niet één samenleving, waarom mag niet iedereen vrij zijn zich te bewegen naar gelieve? Wat een feest in Europa. Niet alleen in Europa, maar wereldwijd lijkt het een overwinning naar de toekomst te zijn. Een belofte, een hoop naar een samenleving waar er plek is voor iedereen. Natuurlijk was er ook wat angst over de Oost Duitser dat ongetwijfeld massaal zich naar west Europa zou bewegen. Een angst dat zich later zou herhalen bij het moment dat Polen bij de Europese Unie kwam, maar vooruit dat komt wel goed.
De val van de Muur, de euforie is niet meer voor te stellen. Nu iets meer dan 25 jaar later weet Europa niet hoeveel en hoe snel muren ze moeten bouwen. Waar de Berlijnse muur 168 kilometer kende, kent Europa nu een muur van meer dan 1800 kilometer. Een muur dat nog dagelijks aan het groeien is. Zowel in lengte als in hoogte. Naast deze muren kent Europa de fysieke muren. Muren gevormd door Frontex, kustwacht en deals gemaakt dat tot ver in Afrika is doorgevoerd om migranten en vluchtelingen tegen te houden. Wat is er gebeurd met ons euforie? Waarom was het super om in 1989 feest te vieren nadat de Muur werd neergehaald? Het kwaad was overwonnen en nu weet Europa niet hoeveel en hoe snel zijzelf een muur moeten bouwen. Wie is nu het kwaad?
Het sprookje van mijn jeugd blijkt in de realiteit van vandaag nooit te hebben bestaan en nu nog verder weg te zijn dan ooit te voor. Ooit is mij vertelt dat Sinterklaas niet bestaat en dan nu, jaren later kom ik tot de ontdekking dat veel meer niet bestaat. Zoveel moois, dat ook zoveel lelijke kleuren kent. Waar criminelen, oorlogsmisdadigers, mensenrechtschenders ‘gewoon’ verder kunnen gaan met hun werkzaamheden daar de macht belang heeft, een relatie is. Slachtoffers, burgers genegeerd worden. De stem van hen niet gehoord wordt, niet naar geluisterd, maar vaak ook zo weggezet dat de indruk bij de ‘gelovers’ komt te liggen dat deze geluiden van ‘de gek’ of ‘de domme’ komt. Het geluid dat genegeerd kan worden.
Zo ook de Durban Declaratie. Deze kent zijn oorsprong 22 september 2001. Een declaratie van de Verenigde Naties Human Right Council dat zich inzet tegen racisme, discriminatie, xenofobie en intolerantie. Meer dan 20 jaar later ligt nog steeds de declaratie geregeld op tafel, besproken en kent het acties. Alleen vanaf het begin tot op heden heeft Nederland de declaratie geboycot, zich hier niet mee willen verenigen. Hoe kan dat? Je kunt tegen stemmen, maar boycotten? Met een tegen stem ben je in elk geval met elkaar in gesprek, het is een mogelijkheid om bij elkaar te komen. Boycotten betekent ‘ik weiger te luisteren.’ Is dat het Nederland waar ik trots op moet zijn? Het lukt mij niet. Het lukt mij niet vanwege de kennis dat ik weet dat Nederland niet naar een ander wil luisteren. Niet zich wil verplaatsten in een andermans situatie.
Wat is het moeilijk om mij uit te spreken over het Nederland waar ik vandaan kom en het Nederland dat ik nu heb leren kennen. Het is zoveel, zoveel onrecht. Waar te beginnen waar te eindigen. Ja, er zijn ook mooie dingen, maar de balans gaat helaas naar de negatieve kant op het moment. Frames, selectieve informatie dat tot ons is gebracht. Niet alleen selectief, maar vaak ook gekoppeld aan oriëntaalse beleving. Racistisch, superieur en of imperialistisch. ‘Foei, Yvonne, dat zijn harde woorden.’ Klopt en dood eng ook om hardop uit te spreken. Sommige zullen het herkennen, anderen zullen het verafschuwen en aan alle kanten argumenten trachten neer te leggen waardoor het lijkt dat zij het gelijk aan hun kant hebben. Een gelijk dat inderdaad ook wel een onderdeel is van het geheel. Alleen het is ook een gelijk dat is ontstaan vanuit het ongelijk. Juist dat maakt het complex. Aantal criminelen met een migranten achtergrond in de Nederlandse cel is groot. Hoe moeilijk is dat als de Marokkaan aan alle kanten gevolgd wordt en de blonde Nederlander zonder ogen boodschappen kan doen. De 15 jarige kleine ‘crimineel’ opgepakt wordt en de 15 jarige blonde jongeman voor een zelfde actie weg komt met een waarschuwing. Zo ook op internationaal vlak waar het ICC voornamelijk Afrikaanse misdadigers berecht en tot zover de Westerlingen wel hele goede mannen en vrouwen blijken te zijn.
Nederland maar een deeltje van het geheel. Een niet onbelangrijk deeltje met het Internationaal Strafhof en het Internationaal Gerechtshof in Den Haag en juist daarom ….
Waarom negeert men dan zijn eigen Grondwet, zodat vele kwetsbaren in de wereld niet alleen vergeten worden, maar ook dit eventueel met de dood moeten bekopen. De jarenlange vragen, het afvragen waarom … het blijven zien van het onrecht. De Nederlandse stilte of ook vaak het ‘gewoon’ voortzetten van relaties. Ook als aan alle kanten het zichtbaar is dat de relatie geen moeite heeft met martelingen, geen moeite heeft met burgers zonder pardon en rechtspraak op te pakken, geen moeite heeft om (internationale) afspraken te negeren. Nieuwe deals, eventuele toelevering van wapens ondersteunt. Een Nederland dat niet mijn Nederland is. Een Nederland dat ik niet herken vanuit de waarden zoals mij die mij in mijn jeugd zijn geleerd. Het lukt mij niet het te begrijpen. Kent de mens echt geen waarde vanuit de politiek? Of alleen als de mens …. Nee, ik wil zo niet denken.
Onrecht, onrecht, onrecht. Iets waar ik al heel veel moeite mee had, maar nu. De allergie heeft mij te pakken. Het onrecht is niet ver weg. Het is hier, hier in Nederland en ook door Nederland. Een Nederland dat aangeeft dat gelijkheid, gelijkwaardigheid heel erg belangrijk is, maar ondertussen niet durft te erkennen dat de wereld niet gelijk is. Dat er ook geen sprake kan zijn van gelijkwaardigheid als ieder in verschillende posities verkeerd en men dat verschil niet ziet, niet erkent. Een Nederland dat roept hoe belangrijk diversiteit is, om vervolgens het verschil, het andere geluid te diskwalificeren, te boycotten. Waar andere culturen het verschil ziet als aanvulling op elkaar, wil Nederland het verschil minimaliseren door te pleiten dat alles en ieder gelijk moet zijn.
Nederland het land waar ik geboren ben, maar waar ik mij niet meer thuis voel. Ik hoef niet te leven in een sprookjeswereld. Het leven hoeft ook niet perfect te zijn. Alleen wat zou het mooi zijn als het een wereld zou zijn die durfde te leren. Een wereld die durft te zeggen dat de wereld elders zo prachtig is. Onbekend, maar leerzaam en krachtig. Waarom durft Nederland niet z’n eigen principes en wetten te handhaven? Een land te zijn dat eerlijk durft te zijn. Eerlijk naar elk mens in Nederland, maar ook elders in de wereld. Dat is toch ook waarom we Artikel 90 kennen? Elke burger, elke slachtoffer in de wereld bij te staan en niet de misdadiger te negeren, z’n gang laten gaan. Of in vele gevallen, deze ondersteunen, soms zelfs eren … oohh wat zou ik trots op Nederland zijn als het de lef krijgt te durven te vertrouwen en mens boven macht en geld te zetten. Dan zou het dobberen op een Fries meer weer heel veel leuker worden.
26 september 2023
Power of Diversity 