In recordtempo heeft de Taliban de macht van de bestaande en internationaal erkende regering in Afghanistan overgenomen. Een gevoel dat bij menigeen het gevoel oplevert dat er weinig of niets is veranderd in de afgelopen 20 jaar. Dat terwijl alle landen tezamen biljoenen hebben gespendeerd in Afghanistan. Ook Nederland was vanaf 2015 actief in Afghanistan. Met resultaat dat vele Nederlanders een band ervaren met het land en zijn bewoners. Dat naast de Afghaanse vluchtelingen die in Nederland een thuisbasis hebben gevonden.
Terwijl vele personen voorbeelden kunnen aandragen over ervaringen met Nederlandse ambassades en of Buitenlandse Zaken, is tot nu toe Buitenlandse Zaken nooit meegenomen in de reflectie van politiek, dan wel overheidsfunctioneren. Zal daar nu verandering in komen naar aanleiding van de Afghaanse ontwikkelingen?
In deze dagen denk ik geregeld aan de reacties van ieder met betrekking tot de Arabische Lente en dan met name op Libië. De Revolutie heb ik vanuit terugwerkende kracht leren kennen. Wel was de herinnering van de ‘gekaapte’ helikopter aanwezig. Een overbodige ‘reddingsactie’ dat uit liep op een fiasco en diverse defensie medewerkers die twee weken in Libië hebben vast gezeten onder verdenking van spionage. Op beelden van de Libische televisie zijn ontspannen medewerkers van de ambassade te zien, terwijl de stemming in Nederland enigszins anders was.
Medewerkers die de Libische overheid in 2016 een brief sturen met het verzoek voor een overdracht. Een overdracht voor het lichaam van Jeroen Oerlemans dat op 2 oktober door scherpschutters van ISIS in Sirte is omgekomen. Een brief in Engels, terwijl internationaal de afspraak is om ieder in eigen taal aan te spreken. Met daar bovenop de realiteit dat vele Libiërs, ook degene werkzaam bij de overheid de Engelse taal niet of slecht machtig zijn. Een handeling dat tot vertraging van de overdracht heeft geleid.
Op verzoek van de VN heeft Buitenlandse Zaken in 2011 uiteindelijk ingestemd met de opname van 52 Libische gewonden[1] (later zijn het een paar meer geworden). Alle kosten werden gedragen door Libië zelf. Via het verzekeringsbedrijf Holland InterCare werd de organisatie uitbesteed. Het Nederlandse Rode Kruis boodt daarna aan om vrijwilligers te koppelen aan de mannen, zodat zij (Arabisch sprekend) bezoek in Nederland konden krijgen. Hoewel het plan al maanden in de lucht hing, viel opeens eind oktober het doek en zaten (lagen) de gewonden in chartervliegtuigen naar Nederland. Niemand was ingelicht, niemand was voorbereid en al snel bleek het geheel één grote chaos te zijn. Namen (geregistreerd bij IND) bleken niet overeen te komen met de paspoorten. Mannen bleken al snel ‘verdwenen’ te zijn om via Libië weer op te duiken. Dankzij hun creativiteit, contacten met thuisfront, daarna weer met Libiërs in Nederland konden diverse mannen weer in Nederland in de ziekenhuizen gelokaliseerd worden. Ziekenhuizen die opeens geconfronteerd werden met oorlogsgewonden. Mannen die de taal niet spraken. Onrustig waren, doordat zij geen idee hadden wat er gaande was. Hun vele zaken belooft was en dan nu. Dan opeens mannen die in een hotel in Den Haag opduiken. Daar was men door een taxi naar toe gebracht nadat ‘een’ ziekenhuis ze ontslagen had. Waar men vandaan kwam, wat er nu zou gebeuren, de Libiërs hadden geen idee. Ook ieder dat iets gevraagd werd had geen idee. Men was ontslagen en zou terug kunnen naar Libië. Vandaar het hotel in Den Haag, zodat men contact kon hebben met hun ambassade. Dat de mannen geen medische behandeling hadden ondergaan bleek geen reden voor navraag. Dat viel niet onder een verantwoordelijkheid.
Eerder de ‘gekaapte’ helikopter van Defensie, daarna Buza ‘afspraken’ ook de Libische geschiedenis (en heden) kent vele vraagtekens en dan toch zijn er weinig of geen vragen vanuit het Parlement, vanuit de samenleving richting Buza. Dat ook verantwoordelijk is voor het functioneren van de ambassades. Landen als Afghanistan, als Libië en diverse anderen die in een zwakke positie verkeren. Landen die vanuit hun instabiele situatie niet gelijkwaardig zijn. Hun onderhandelingspositie een zero kent en door vele, zoals ook door Nederland misbruikt worden voor eigen belang. Belang dat ook door Stef Blok in 2018 in een brief naar de Kamer werd aangegeven. Waarbij Libië als voorbeeld werd genoemd ter ondersteuning voor een goedkeuring.
Nu de Afghaanse aanpak. Wat bij ieder vers in het hoofd zit. Vele vragen en zorgen kent. Is het dan niet nu tijd om OOK Buitenlandse Zaken met naverwante afdelingen, zoals de ambassades, de Buitenlandse klasjes, en overige door te nemen. Zodat mensen die hulp vragen niet te horen krijgen dat kan ik niet doen, maar samen met de hulpvrager op zoek gaan naar een oplossing? Zodat andere landen eerst stabiel kunnen worden, voordat men in handelsverdragen gaat denken/handelen?
#Moreel_leiderschap #leiderschap #reflectie #overheid #verantwoordelijkheid #geopolitiek
[1] Volkskrant 22 februari 2014
Power of Diversity 