Nog nooit lijkt 4 mei zo te leven als dit jaar. Nog nooit werden zoveel gedachten en herinneringen gedeeld. De herdenking gisteren Joden, Palestijnen, ouderen en jongeren in Amsterdam, zo waardevol. Waarbij ik hoop dat het een herhaling krijgt naar andere steden, maar ook de betrokkenheid van andere (nieuwe) Nederlanders. Nederlanders die elke dag in zorg en angst leven met hun familie in Syrie, in Soedan, in Eritrea, in Oekraine, in waar dan ook.
Niet voor iedereen stopte de oorlog op 4 mei 1945. Ook niet op 5 mei. Voor mijn opa en oma duurde deze nog weken langer. Pas eind mei, weken nadat Hoogezand Sappemeer door de Canadezen was bevrijd, werd mijn opa vrijgelaten uit een werkkamp in Duitsland. Het duurde vervolgens nog weer even voordat hij bij zijn vrouw en dochter in juni 1945 in Sappemeer aan komt.
Alleen met de dood van mijn opa op 4 mei 2000 is het wel een symbolische dag geworden. De dag dat veel bij elkaar komt. De familie dat tot aan vandaag te maken heeft met de naweeën van de oorlog. Omgang met emoties, met gevoelens, het wegdrukken dat voor allerlei psychische druk heeft gezorgd. Voor mij dan ook een link naar de dood van mijn zusje (35 jaar geworden). Ook haar was het nooit gelukt om haarzelf een positief zelfbeeld te geven. ‘Ze moest sterk zijn.’ Je praat niet over jezelf, hoe je je voelt, etc
Opgegroeid met het belang van 4 mei, hoef ik ook niet na te denken of ik stil ben om 20.00 uur.
De impact van een oorlog is mij bekend. Het verlies, de schade. Alleen als eind vorige eeuw ik op 4 mei met een groep jongeren op vakantie ben, waarvan de helft bestaat uit alleenstaande minderjarige asielzoekers begint er ook iets te wringen. Hoe moet ik hen als nieuwe Nederlander uitleggen dat zij stil moeten zijn voor mensen in het verleden, terwijl zij zelf op dat moment de pijn kennen van verlies en angst.
Dan in 2012 terwijl mijn band met Libië is ontstaan en vele verhalen heb vernomen over de revolutie. De angst en onzekerheden. Het unheimlich gevoel dat al enige jaren aanwezig was ging verder groeien. Zelf ondertussen ook een bekende moeten missen aan een kogel en dan later ook anderen als er in de jaren af en toe er een conflict is. De angst en onzekerheid dagelijks ervaar van dierbare. De pijn ervaar, maar ook meer leer over de conflicten in de wereld. Het voelt niet goed
Voor mij was de gedachte van de herdenking, maar ook de viering dat het als doel had om het bewustzijn scherp te houden. Te zorgen dat we ervan leren en alles er aan doen om te zorgen dat er vrede zou zijn. Hoe komt het dan dat ik meer en meer leer dat dat waar men democratie wil opbouwen, deze door Westerse landen, door de macht eerder belemmerd wordt, dan ondersteunt? Hoe komt het dat resoluties niet nageleefd worden en wapendeals gewoon doorgaan, ook als men weet dat vele burgers daarbij omgebracht worden. Dat pensioenfondsen en zo ook ik, geld geef aan misdaden. Aan het in stand houden van het onrecht en de ongelijkheid in de wereld.
Terwijl er nu in 2024 diverse oorlogen en conflicten gaande zijn. Diverse genegeerd worden volgen we nu ook één oorlog op de voet met vele beelden. Hoewel beelden van Golan Heights, zuid Libanon minimaal of er niet is. Betreffende de West Bank en Gaza lukt het aardig een beeld te krijgen. Het beeld waarbij duidelijk is dat het recht faalt en de macht (tot nu toe) wint. De macht waar ook Nederland een deel van is en ook een actief deel dat zorgt voor het negeren van burgers. Inclusief een Nederlandse burger dat nog steeds in Gaza vast zit. Laat 2024 een keer punt worden. Niet om de Tweede Wereldoorlog of de 2 minuten te vergeten, maar te zorgen dat we eindelijk echt gaan leren. Erkennen dat de wereld klein is en elke burger er toe doet. Waar die ook is, ongeacht waar en wanneer het geboren is.
De oorlog in Israël/Palestina kent een kortere lijn dan Oekraïne met Nederland. Niet alleen vanuit de geschiedenis, maar ook de korte lijnen van Nederland met Israël. Zowel samenwerkingen als de duizenden Nederlanders die geëmigreerd zijn naar Israël. Iets wat ook duidelijk werd aan het begin van de oorlog en een Israëlische gegijzelde vrij snel een Nederlands identiteit kreeg.
Een herdenking (morgen de viering) gaat niet alleen een koppeling naar slachtoffers. Het is juist bedoelt om te reflecteren. Niet alleen om te voorkomen slachtoffer te worden, maar ook daderschap hoort daarbij. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waar Nederland relatief snel de wapens neer heeft gelegd en samen met Duitsland voor vele misdaden heeft gezorgd. Het verzet, zonder externen was het anders verlopen. Daderschap dat ook, als we de internationale wetten volgen aan de orde is.
Naar aanleiding van de Tweede Wereldoorlog is ons geleerd zijn er allerlei internationale wetten, regels en afspraken gemaakt. Allen ook vastgelegd in de Verenigde Naties. Jaren heeft het Westen de wereld voorgehouden dat deze regels leidend zijn, nageleefd dienen te worden om vrede en democratie voor ieder te kunnen verkrijgen. De geloofwaardigheid van deze woorden was voor een groot deel in de wereld al afwezig. De geloofwaardigheid in deze woorden neemt ook in rap tempo af in het Westen.
4 mei 2024 is voor mij niet alleen een herdenking voor het verlies, zorg en angst. Voor mij is het ook het zien dat er hoop is. Hoop waarbij we nog door een hele pijnlijke en moeilijke periode moeten gaan. Waar verlies, angst en zorg groter zal worden. Alleen het besef dat meer mensen de frame zien waaruit machten werken. De opgewerkte ongelijkheid. Het in stand houden van deze ongelijkheid. Het niet kunnen, niet willen delen. Het zien van de vele woorden, de vele berichten over 4 mei …. Wees stil om 20.00 uur, maar sta niet stil in het leven. Hou elkaar vast en durf te vertrouwen. Durf te luisteren naar je hart. Ken je eigen waarde, vertrouw deze, geloof in deze, zorg voor rust zodat de verbinding met de ander mogelijk is en blijft. Het moet verdorrie tenslotte toch mogelijk zijn om een eerlijke, rechtvaardige en gelijkwaardige wereld voor IEDER op te kunnen bouwen.
Foto in de header is de locatie waar mijn oma en tante in spanning, zorg en angst aan het wachten waren op hun man en vader. Een jaar later werd mijn vader geboren
Power of Diversity 